Na Špitaljskom groblju u Leskovcu i danas plače spomenik koji je svedok najveće tragedije koja je zadesila grad na Veternici u prošlom veku.
Sa nadgrobne ploče jecaju imena oca i petoro dece kojis u nesrećno izgubili život 9. aprila 1944. godine, kada je grad bombardovala saveznička alijansa u kordinaciji sa Narodno oslobodilačkim pokretom. U 12 sati i 18 minuta Leskovac je tada sravnjen sa zemljom, a poginulo je oko dve hiljade ljudi.
Čini se, kada zastanete ispred ovog spomenika, da se i dalje čuju jecaji nesrećne Stake koja je u jednom danu izgubila svog supruga Mateju (57), sinove Vojina (27), Radomira (23) i Stanišu (23) i kćeri Radmilu (21) i Veru (11).
Tek od skora su poznate tajne i jezive sudbine koje kriju parcele na najstarijem srpskom groblju u Leskovcu gde su tokom Prvog svetskog rata svi, i vojnici i civili, svi koji su pomagali ranjenicima, razoleli se i umrli od tifusa, sahranjivani. U pojedinim grobovima bilo je sedam do osam vojnika.
Naime, zbog velikog priliva vojnika u rezervnoj vojnoj bolnici u Leskovcu tokom 1914. i 1915. godine, koja je bila stacionuirana u Poljoprivrednoj školi, u gradu na Veternici je izbio tifus koji je kosio i vojnike, ali i civile, najnovija su saznanja leskovačkih istoričara.
Vojnici su stizali u Leskovc sa svih strana fronta, najviše iz Kolubarske i Cerske bitke, a u njoj su lečeni i austrougarski vojnici.
U Leskovcu je samo 16. novembra 1914. godine lečeno 636 ranjenika.
JOŠ UVEK POČIVAJU U NEPOZNATIM GROBNICAMA NA ŠPITALJSKOM GROBLJU
“U bolnici su radili i lekari iz međunarodnih misija u to vreme, iz Engleske i Švajcarske. Jedan od njih je i umro i sahranjen na Špitaljskom groblju, ali na žalost, grob mu se više ne zna”, navodi istoričarka i direktorka Narodnog muzeja Mira Ninošević.
Svi, i vojnici i civili, svi koji su pomagali ranjenicima, razoleli se i umrli od tifusa, sahranjivani su na Špitaljskom groblju. U pojedinim grobovima bilo je sedam do osam vojnika.
“Posle prvog svetskog rata to groblje je devastirano, uništeno, te se njihovi grobovi ne znaju. Preko njih su kasnije sahranjivani Leskovčani i izgrađene porodične parcele i grobnice”, navodi Ninoševićeva.
Na istom mestu sahranjivani su i francuski vojnici 1918. godine, koji su učestvovali u oslobađanju ovih krajeva nakon proboja Solunskog fronta.
Ova priča je samo deo monografije “Ratni put Moravske divizije”, odštampane povodom sedamdesetogodišnjice Narodnog muzeja Leskovac.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i Twitter nalogu.
Ako stepropustili...
